ارزیابی بانک بذر خاک در توده های خالص و آمیخته ذخیره گاه جنگلی شمشاد (buxus hyrcana pojark) سی سنگان

این مطالعه با هدف بررسی ترکیب و تنوع زیستی گیاهی بانک بذر خاک در دو توده شمشاد و فاقد شمشاد هیرکانی (buxus hyrcana pojark.) و مقایسه آن با ترکیب پوشش گیاهی رو زمینی در ذخیره گاه شمشاد سی سنگان انجام شد. مطالعه پوشش گیاهی رو زمینی به روش براون- بلانکه و مطالعه بانک بذر خاک به روش کشت گلخانه ای صورت گرفت. برای این منظور 37 قطعه نمونه 400 متر مربعی به صورت سیستماتیک با ابعاد شناور 200 و 400 متری با تاکید بر اصل توده معرف، در سطح منطقه پیاده شد. در هر قطعه نمونه فهرست کلیه گونه های گیاهی به تفکیک فرم رویشی ثبت گردید. نمونه برداری از بانک بذر خاک در داخل هر قطعه نمونه در دو فصل با استفاده از یک قاب فلزی به ابعاد 20×20 سانتی متر تا عمق 5 سانتی متر در 4 تکرار به صورت تصادفی انجام شد. به طور کلی بر اساس داده های پوشش گیاهی و ترکیب بانک بذر خاک تعداد 92 گونه گیاهی شناسایی گردید که 25 گونه به طور مشترک در ترکیب گیاهی بانک بذر و پوشش گیاهی رو زمینی حضور داشته، 41 گونه فقط بر اساس مطالعه بانک بذر خاک (خرداد و آبان) و 26 گونه فقط بر اساس مطالعه پوشش گیاهی رو زمینی مشاهده گردید. اندازه بانک بذر در این تحقیق برای بانک بذر موقتی (آبان ماه) دامنه ای از 3/181 تا 2219 بذر در متر مربع و برای بانک بذر دایمی (خرداد ماه) بین 8/93 تا 3/ 1506 بذر در متر مربع بود. این دامنه تغییرات بیانگر تاثیر تیپ پوشش گیاهی (شمشادی و غیر شمشادی) بر تراکم بانک بذر خاک است. بعلاوه بالاتر بودن تراکم در آبان به علت بذر افشانی سالیانه پوشش گیاهی رو زمینی در ترکیب بانک بذر خاک می باشد. گونه های انجیر (ficus carica l.)، شب خسب (albizia julibrissin durazz)، سرخس پنجه ای (pteris cretica l.)، سرخس ماده (athyrium filix-femina (l.) roth)، توت (morus alba l.)، veronica officinalis l.، تمشک (rubus hycanus juz) به ترتیب با تراکم بذر 8/152، 9/84، 3/61، 38، 7/17، 4/16و 7/13 در متر مربع بالاترین اندازه بانک بذر خاک دایمی منطقه را به خود اختصاص می دهند. تحلیل dca نشان داد که بین ترکیب گیاهی بانک بذر خاک و پوشش گیاهی رو زمینی اختلاف زیادی وجود دارد. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که مطالعه بانک بذر خاک با معرفی تعداد 41 گونه که در ترکیب گیاهی رو زمینی حضور نداشتند نقش به سزایی در معرفی دقیق ظرفیت تنوع زیستی گیاهی منطقه ایفا می کند و همچنین ترکیب گیاهی بانک بذر خاک عمدتا از گونه های پیشاهنگ جنگلی بوده و گونه های تیپیک پوشش گیاهی رو زمینی در بانک بذر خاک منطقه حضور نمی یابند. در نتیجه بازیابی و احیای ترکیب پوشش گیاهی رو زمینی فقط با تکیه بر بانک بذر خاک امکان پذیر نمی باشد